แร่บอร์ไนต์ (Bornite)
ชื่อแร่ - มาจากชื่อนักวิชาแร่ชาวออสเตรียชื่อ Ignatius Von Bon(1742-1791) โดยทั่วไปเรียก
สินแร่สีนกยูง (Peacock ore)
คุณสมบัติทางฟิสิกส์ - มีลักษณะเป็นก้อนสีบรอนซ์น้ำตาลปนแดงแกมม่วงเป็นเงาเหลือบคล้ายสีนกยูง ความวาวแบบโลหะ มีความแข็งของสเกลมอร์ ( Mohs
scale) เท่ากับ 3 มักมีเนื้อสมานแน่น (Massive) หรือเป็น รูปพวงองุ่น ทึบแสงเปราะร่วน รอยแตกเว้าโค้งคล้ายก้นหอย
สีผงละเอียดสำดำปนเทาซีด ๆ ถ.พ. 4.9-5.3
แร่
borniteเนื้อสมานแน่น
คุณสมบัติทางเคมี แร่บอไนต์(Bornite
:Copper Iron
Sulfide) เป็นแร่กลุ่มซัลไฟด์ของทองแดงและเหล็ก
(sulfide
mineral of copper
and iron)
สูตรเคมี Cu5FeS4 มีทองแดงอยู่ 63.3 % เหล็ก 11.13 % และกำมะถัน 25.56 % ละลายในกรดดินประสิว ให้สารละลายสีเขียวมีตะกอนกำมะถันซึ่งถ้าไส่แอมโมเนียไฮดรอกไซด์(NH4
OH) จะมีตะกอนสีน้ำตาลแดง และสารละลายสีน้ำเงิน
ลักษณะเด่นและวิธีตรวจ มีระบบผลึกแบบออร์โธรอมบิก(Orthorhombic) มักเกิดเป็น มวลเมล็ด หรือมีเนื้อสมานแน่น (Massive) ที่เป็นรูปผลึกนั้นหายากสีบรอนซ์ สีเหลือบม่วงแดงน้ำเงิน คล้าย ๆ เหลือบปีกนกยูง
หลอมตัวขั้นที่ 2.5 บริสุทธิ์ ตรวจดู ถ.พ. ดูการละลายในกรดดินประสิว (HNO3) เผาบนแท่งถ่านจะได้กลิ่นเหม็นของก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์
ถ้าเผาในเปลวลดออกซิเจนจะมีคุณสมบัติติดแม่เหล็ก หลังจากย่างแร่แล้วทำให้ชื้นด้วยกรดเกลือและเผาจะให้เปลวไฟสีน้ำเงินสด
แร่
bornite เนื้อสมานแน่น
แร่บอไนต์แสดงรูปผลึก
การเกิด เกิดในแบบเป็นสายแร่ร่วมกับชาลโคไซต์คาลโคไพไรต์ และไพไรต์ หรือเกิดมากับหินหนึดและตกผลึกกระจัดกระจาย
อยู่ในหินอัคนีจากหินหนืด (Porphyry
copper deposits) มักร่วมกับแร่ magnetite,
chalcocite,
chalcopyrite,
covellite,
pyrrhotite,
pyrite
และแร่ตระกูล sulfides
อื่นๆ
แหล่ง -
ในประเทศไทย พบในแหล่งดีบุกแบบสัมผัสที่อำเภอบันนังสตาร์ จังหวัดยะลา ที่ จังหวัดเพชรบูรณ์
และจังหวัดเลยพบเกิดอยู่กับแร่ทองแดงชนิดอะซูไรต์
ต่างประเทศ พบที่คอร์นวอล ประเทศอังกฤษ แหล่ง
porphyry copper ที่รัฐอริโซนา (Arizona
porphyry copper) สหรัฐอเมริกา เม็กซิโก
คาซักสถาน สเปน เยอรมนี และสวีเดน
แร่ Bornite
รูปพวงองุ่น
ประโยชน์
- เป็นสินแร่ทองแดง
อันดับรองนำมาแยกและลุงเอาโลหะทองแดงมาใช้ประโยชน์
Minerals From The Mines of Arizona